بالا گرفتن برخی انتقادات از عملکرد مدیریتی و محتوای برخی برنامه‌های صدا و سیما طی چند وقت اخیر باعث تکاپو و تلاش مدیران ارشد این سازمان در ارائه چهره‌ای انتقادپذیر و آوانگارد از رسانه ملی شده است. هر چند نوعاً اقدام صدا و سیما در اعلان چنین رویکردی مثبت تلقی می‌شود، اما این بحث نیز مطرح است که رویکرد تازه مدیران صدا و سیما، اقدامی تاکتیکی برای فروکاستن موج انتقادات است یا راهبردی واقعی برای رسیدن به رسانه تراز جمهوری اسلامی.
تعطیلی برخی برنامه‌های منتقدانه پرمخاطب یا تضعیف جوهره نقد که بیشتر فشل و کم‌خاصیت کردن برنامه‌ها را باعث می‌شود در کنار کج‌سلیقگی تعدادی از مدیران رسانه که نوع نگاهشان به «رسانه» فقط در سطح تولید برنامه‌های سطحی برای پرکردن آنتن یا درآمدزایی از طریق تبلیغات بازرگانی تنزل یافته، مسئله‌ای است که همواره منجر به نقد‌های جدی دلسوزان شده است.
نوید روز‌های بهتر!
مرتضی میرباقری معاون سیمای رسانه ملی در گفت‌وگو با مهر، رویکرد جدید و همچنین سیاست‌های تعیین و نصب مدیران سازمان را اعلام کرد. میرباقری می‌گوید: «سیاست ما این است که از این پس مدیرانی که برای شبکه‌ها منصوب می‌شوند زیر ۵۰ سال باشند، به طور مثال محمد احسانی که پیش از این منصوب شده است به کار خود ادامه می‌دهد و تغییر نمی‌کند. در شبکه‌های دیگر مثل شبکه ۲، مدیریت محل مذاکره بوده ولی الان کار خودشان را انجام می‌دهند، اما اگر مدیر جوان انقلابی و باانگیزه‌ای که بتواند از پس کار به خوبی برآید، پیدا شود، ما از مدیران می‌خواهیم به این موضوع توجه کنند. »
وی ضمن تأکید بر اینکه قدم نخست انتقادی را برداشته‌اند، می‌افزاید: «یکی از وظایف جدی رسانه ملی این است که شرایطی را فراهم کند تا سؤالات مردم و پاسخ به این سؤالات مطرح شود.
بخشی از این رویکرد وابسته به این بود که ما شرایطی را فراهم کنیم تا نهاد‌ها و سازمان‌هایی، چون قوه مقننه، مجریه، قضائیه و بخش‌های حاکمیتی و حکومتی که درباره مسئله‌ای توضیحی دارند آن را از طریق صداوسیما بیان کرده و به سؤالات پاسخ دهند. این یک رویه مبنایی در صداوسیماست و ما احساس کردیم می‌توان این رویکرد را با شفافیت بیشتری انجام داد. به این ترتیب که نوعی پاسخگویی نسبت به خود برنامه‌های تلویزیونی وجود داشته باشد تا اگر مسئولی از نهادی برای پاسخگویی دعوت شد بگوییم که این رویه پیش از این وجود داشته است. این کار از برنامه «حالا خورشید» آغاز شد و تلاش ما این است که برنامه‌های پربیننده دیگر شبکه‌ها نیز به این سمت و سو بروند. »
با این سخنان معاون سیما باید امیدوار بود رعایت شرط صِغَرِ سن در سطوح بالاتر مدیریتی و معاونان رسانه ملی هم تسری پیدا کند.
«خودزنی» به جای «خودانتقادی»
یکی از نمونه‌های «خودزنی رسانه‌ای» به جای «خودانتقادی»، پاسخگویی لاک‌پشت مآبانه برخی مسئولان تلویزیون درباره علل واقعی جلوگیری از حضور یک فوتبالیست خارجی در برنامه ویژه جام جهانی بود.
اینکه سازمان تصمیم به خودانتقادی و ایجاد موقعیت برای بروز قابلیت‌های مدیریتی در میان جوانان انقلابی آن هم در عرصه رسانه گرفته موضوعی قابل تحسین است، اما اتخاذ چنین سیاست عقلایی در کنار وارد آوردن فشار‌های سنگین منبعث از انتفاع اشخاص و گروه‌ها که کمترین نقد و انتقادی نسبت به بدترین عملکرد‌های خود را برنمی‌تابند، نمی‌تواند قابل دفاع باشد، بهترین و ملموس‌ترین شاهد مثال که می‌توان در این رابطه بیان کرد، برنامه‌های انتقادی مثل «جهان آرا» شبکه افق یا برنامه «ثریا» شبکه یک سیماست که تعطیلی‌های دوره‌ای را به دلیل فشار حلقه قدرت و با بهانه‌های واهی تجربه کرده‌اند.
فشار‌ها بر «جهان آرا»
وحید یامین‌پور که به عنوان مجری کارشناس در برنامه «جهان آرا» حضور دارد، در گفت‌وگو با کیهان درباره فشار‌های وارده به وی و تلویزیون به منظور تعطیلی یا توقف برنامه‌اش می‌گوید: «این برنامه همواره با فشار‌هایی مواجه بوده است و حتی برخی اشخاص حقوقی و نهاد‌های دولتی، از برنامه و مهمان‌های آن شکایت کرده‌اند. از وقتی که برنامه جایگاه خودش را پیدا کرد و مورد استقبال قرار گرفت یک مقداری مقاومتش در برابر فشار‌ها بیشتر شد. با این حال توقف پخش برنامه در همه مقاطع، یک تصمیم‌گیری داخلی بوده و گروه هدایت‌کننده برنامه به طور دسته‌جمعی تصمیم به توقف برنامه گرفتند. اسفند ۹۶ برای ترمیم گروه پژوهش و برخی از امور محتوایی برای مدتی برنامه تعطیل شد و بنا هم نبود تا ماه مبارک رمضان روی آنتن برود، اما به خاطر پیگیری‌های مخاطبان و موضوعات متعددی که در کشور پیش آمد، ما به طور مقطعی برنامه را در ماه مبارک روی آنتن بردیم و ۱۱ برنامه در آن مقطع پخش شد و مجدداً پس از ماه رمضان نیز به همان دلیل قبلی، برنامه تعطیل شد. »
برنامه «ثریا» نیز که با ورود علمی و آکادمیک به مسائل و مشکلات روز کشور سعی دارد فضای نقد و تبیین موضوعات را با حضور طرفین درگیر در یک قضیه به پیش ببرد، همواره مورد هجمه برخی مسئولان قرار دارد و بار‌ها سازندگان این برنامه را به مرخصی‌های اجباری و ناخواسته فرستاده است.
رهبر انقلاب در جریان دیدار با هیئت دولت، صدا و سیما و دستگاه‌های تبلیغاتی را به انتقال تصویر درست از اقدامات دولت توصیه کرده و فرمودند: «البته بیان انتقاد‌های منطقی اشکالی ندارد، ضمن اینکه بخش عمده‌ای از تصویرسازی درست از دولت وابسته به عملکرد مسئولان است، یعنی مسئولان باید به میان مردم، کارگران و صنایع بروند و از نزدیک با آن‌ها ارتباط برقرار کنند» و این همان رویکردی است که در آینده باید هم از سوی دولت و هم از جانب صداوسیما بیشتر دیده شود.
ملازمت تغییر با تدبیر
هر چند «جوان» از اتخاذ رویکرد عاقلانه و مدبرانه مسئولان رسانه ملی در باب اصلاح برخی رویکردهای اشتباه در سازمان و نیز تقویت جریان «جوانان مؤمن انقلابی» به امید تقویت بن‌مایه‌های اسلامی و ایرانی جامعه استقبال می‌کند، اما این انذار و تذکار را هم لازم می‌داند که اتخاذ رویکرد اعلامی سازمان بر اساس یک وحدت رویه و تبعیت از اولویت‌های نظام، باید زمینه‌ساز هم‌افزایی در بین مدیران و برنامه‌سازان و همچنین تقویت وحدت کلمه در میان مردم و مسئولان به شرط پاسخگو نمودن مدیران کشور باشد.
به کلام بهتر این مباحث نباید صرفاً یک اقدام تاکتیکی و رندانه برای تأمین برخی حوائج باشد بلکه باید تبدیل به استراتژی و راهبردی بلندمدت در مسیر خودانتقادی سازمان و صد البته پاسخگو نمودن مسئولان کشور شود و این مهم محقق نخواهد شد مگر اینکه «تغییر با تدبیر» ملازمت غیرقابل انفکاکی داشته باشد.
ارسال نظر